කාලෙකිං පෝස්ට් එකක් ලියන්න කියලා හිතුනා. එක එක කාලෙට එක එක trends එනවා. ඇදුම් - විලාසිතා ගැන වෙන්න පුළුවන්, කතා කරන විදිහ - වචන වෙන්න පුළුවන්, බිග් මැච් ගැන ඉස්කෝල ගැන වෙන්න පුලුවන්, ජාත්යාලය ගැන වෙන්න පුලුවන්. මම ජාති වාදය ගැන කතාකරන්න යන්නෙ නෑ. මේ ලියන්න යන්නෙ අද කාලෙ බුදු දහම ගැන සමාජය දකින විදිහත් එක්ක ඒකට මොකද වෙලා තියෙන්නෙ කියන එක ගැන.
ඇත්තෙන්ම බුදු දහම කියන්නෙ මොකද්ද? ඇත්තටම බුදු දහම කියන්නෙ දහමක් ද? කොහොමද මේක ඇති උනේ? කවුද මේක පටං ගත්තෙ? ඇයි අපි බෞද්ධයො උනේ? බුදු දහමෙන් උගන්වන්නෙ මොකද්ද? ඒක තියෙන්නෙ කාට ද? කොහොමද මේක ඉගන ගන්නෙ? කවුද අපිට උගන්නන්නෙ? මේක දැනගෙන මොකද්ද කරන්න තියෙන්නෙ?
මේ වගේ ප්රශ්න ඕන කෙනෙක් ට එන්න පුලුවන්. මිනිස්සු ඉස්සෙල්ලා ම වරද්දගන්නෙ මේක “ධර්මය“ ක් කරගන්න යන එකෙන්. ඇත්තටම මේක “දර්ශනයක්“ ඒ වගේම “විද්යාවක්“. නවීන විද්යාෙවන් හොයාගන්න බොහොමයක් දේවල් අවුරුදු ගානකට කලින් බුද්ධ දර්ශනයෙන් තොරලා බේරලා දීලා තියනවා. බුදු හාමුදුරුවො (අපි හැමෝම දන්න ගෞතම බුදුරජාණන් වහන්සේ) කවදාවත් කියලා නහැ “බුද්ධාගම වැලදගන්න“ කියලා.
“එව බලව“ එහෙමත් නැත්නම් “එන්න ධර්මය දකින්න“ කියලයි බුදු දහම ගැන මිනිස්සුන්ට කිවුවෙ. බුදු දහම කියලා කියන්නෙ විජ්ජාවක් නෙවෙයි. ලෝකය ඇති වෙලා ජීවීන් ඇති වෙලා ඔස්ට්රෙලා්පිතකස් ඇෆරන්සිස් ඉදන් අද දක්වා වූ පරිනාමය එක්ක මිනිස්සු හිත් වල පුරව ගත්ත “මුලාව, ඇලීම, ගැටීම“ කියන දේවල් වලින් හිත නිදහස් කරගන්න විදිහ. චතුරාර්ය සත්ය අවබෝධ කරගෙන මේ සසරේ ඉපිද ඉපිද මැරි මැරි ගෙවන චක්රය නිදහස් කරගන්න එකයි බුදු දහමෙන් විස්තර කරන්නෙ. ඇත්තෙන්ම බුදු දහම කියන්නෙ කියලා කියන්නෙ අවබෝධ කරගන්න තියන දහමක්.